Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie São Paulo (USP) w Brazylii i opisane w artykule opublikowanym w czasopiśmie Scientific Reports wskazuje, że powszechnie przyjmowane przez dzieci leki przeciwzapalne mogą mieć związek z ubytkami szkliwa zębów (DED) obserwowanymi obecnie u około 20% dzieci na całym świecie.
Autorzy, związani ze Szkołą Stomatologiczną Ribeirão Preto (FORP-USP) i Szkołą Nauk Farmaceutycznych (FCFRP-USP), badali wpływ celekoksybu i indometacyny, niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) sklasyfikowanych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako pierwszy stopień na drabinie analgetycznej, obok paracetamolu.
W ostatnich latach dentyści z Kliniki Szkliwa Stomatologicznego FORP-USP, którzy na co dzień badają i zajmują się tym problemem, zaobserwowali gwałtowny wzrost liczby dzieci zgłaszających się do leczenia z powodu bólu, białych lub żółtych plamek na zębach oraz wrażliwości i kruchości zębów. W niektórych przypadkach zwykłe żucie może spowodować złamanie zębów u dzieci. Wszystko to są klasyczne objawy DED typu znanego jako hipomineralizacja szkliwa, którego przyczyny są słabo poznane.
W wyniku tego zaburzenia próchnica w postaci zmian próchnicowych pojawia się szybciej i częściej u tych pacjentów, których uzupełnienia są mniej przyczepne i mają tendencję do większej awaryjności. Badania wykazały, że w ciągu całego życia mogą oni być zmuszeni do wymiany uzupełnień dziesięciokrotnie częściej niż osoby ze zdrowymi zębami.
Ciekawość badaczy wzbudził przede wszystkim specyficzny zbieg okoliczności: wiek pacjentów. Pierwsze lata życia, kiedy tworzą się DED-y, to okres, w którym częste są choroby, często z wysoką gorączką.
„Choroby te są zwykle leczone za pomocą NLPZ, które hamują aktywność cyklooksygenazy [COX, kluczowego enzymu zapalnego] i zmniejszają produkcję prostaglandyn [które również promują stan zapalny]” – powiedział Francisco de Paula-Silva, profesor na Wydziale Pediatrii FORP-USP i ostatni autor artykułu. „Jednak wiadomo, że COX i prostaglandyna są fizjologiczne dla szkliwa zębów, dlatego zastanawialiśmy się, czy te leki zakłócają normalne tworzenie tej struktury”.
Naukowcy wykorzystali szczury do zbadania problemu, ponieważ zwierzęta te mają siekacze, które stale rosną, co ułatwia analizę. Szczury były leczone celekoksybem i indometacyną przez 28 dni, po czym praktycznie gołym okiem nie było widać różnic w ich zębach. Kiedy jednak badacze rozpoczęli ekstrakcję, stwierdzili, że zęby łatwiej się łamią.
Analiza oparta na obrazowaniu i składzie chemicznym sugerowała, że mineralizacja zębów została naruszona. Zęby zawierały poniżej normalnego poziomu wapnia i fosforanu, które są ważne dla tworzenia szkliwa, a gęstość mineralna była niska.
Kiedy badacze szukali przyczyn takiego stanu rzeczy, znaleźli zmiany w białkach wymaganych do mineralizacji i różnicowania komórkowego, co wskazuje, że leki rzeczywiście wpłynęły na skład szkliwa zębów.
Źródło: Juliana de Lima Gonçalves et al, Enamel biomineralization under the effects of indomethacin and celecoxib non-steroidal anti-inflammatory drugs, Scientific Reports (2022). DOI: 10.1038/s41598-022-19583-w
